همه‌چیزدان!

وقتی تاریخ را می‌خوانی با طیفی از بزرگانی روبرو می‌شوی که از آنان بعنوان همه‌چیزدان یا Polymath یاد شده. آدم‌هایی که همزمان منجم، شاعر، ریاضیدان، نقاش، دانشمند، فیلسوف و… بودند.
شاید در حجم انبوه نادانی مردم، اینان همه‌چیزدان بودند شاید هم واقعا علامه‌‌ی دهرند.
بهرحال آثار بجای مانده از آنان نشان می‌دهد واقعا همه‌چیزدان بودند. ولی اینکه در کدام دانش بیشتر شناخته شده هستند همان تعریف نهایی از آنان است. مثلا خیام، خدای همه چیز بود اما کمتر کسی هست که نداند خیام، شاعر نبوده.
یا ابن‌سینا با همه‌چیزدان بودنش، پزشکی‌اش از او بیشتر نمود یافته. یا داوینچی نیز به شکل یک نقاش شهرت بیشتری دارد.
×××
امروزه طیف گستردگی علوم آنقدر وسیع است که این عنوان فاخر بسادگی نصیب هرکسی نمی‌شود. مثلا خود علم پزشکی، هزاران زیرشاخه دارد که داشتن تخصص در هرکدام از شاخه‌هایش یک دنیای دیگر است.
این یعنی همه‌چیزدان بودن سخت‌تر از هر زمانی به نظر می‌رسد.
×××
گاهی برق را مادر رشته‌های علمی امروزی می‌دانند و گاهی الکترونیک یا کامپیوتر را؛ اما پیش‌تر ریاضیات بود. ولی بنظرم فلسفه اساس هر علمی است.
فارغ از بلوغ و گستردگی هر دانشی، همگی در یک چیز مشترکند و آن فلسفه‌ی وجودیشان است. درست شبیه همه‌چیزدانان که فلسفه، وجه مشترکشان است.
بنابراین کسی که از فلسفه درک والایی دارد قطعا به ریشه‌ی بسیاری از علوم پی برده. ازاین‌رو شاید بتوان گفت که همه‌چیزدانان قدیمی چون بر مرکب فلسفه سوار بودند، همه‌چیزدان شدند.
نمی‌شود به قطعيت گفت که فلسفه توانسته پاسخ همه چیز را بدهد ولی همه‌ی دانایان از فلسفه بدور نیستند.
این یعنی اگر فلسفه، مادر علوم نباشد، قطعا دایه‌ی علوم است.
×××
فلسفه وقتی در هر علمی تجلی یابد، هنری خواهد ساخت یکتا و بی‌مثال.
اینکه فلسفه بود که فیثاغورث را ریاضیدان کرد و میکل‌آنژ را مجسمه‌ساز، خیام را رباعی‌سرا، گالیله را اخترشناس یا سقراط را فیلسوف و یا برعکس، درهرصورت آمیختگی فلسفه با هر علم و هنر و شخصیتی، جلوه‌‌ای منحصر به آن خواهد داد.
×××
یک گرافیست فلسفه‌دان قابل مقایسه با یک گرافیست بی‌فلسفه نیست.
فلسفه، زیبایی هر هنر و هر علمی است که بشر برای یکتاشدن بدان نیاز دارد. ازاین‌رو اگر فلسفه را دنبال می‌کنی و با هنرت درمی‌آمیزی، همه‌چیزدانی.
×××
آدم همه‌چیزدان، فریب نادانی همه چیز را نمی‌خورد!
#مهسا_امینی #میثم_مقدسی
www.Soroushane.ir